شار نوری lumen

شار نوری عبارت است از میزان انرژی که به صورت امواج مرئی در واحد زمان از یک منبع نوری خارج شده ، و در تمامی جهات منتشر می شود. شار نوری را به صورت لومن (Lumen)بیان کرده و با حرف  Φ نشان می دهند. یک لومن شار نورانی ساطع شده از یک شمع استاندارد در یک استرادیان (زاویه فضایی) است.

هر مقدار که شاخص شار نوری عدد بیشتری را نشان دهد، به معنی میزان تولید نور مرئی بیشتر توسط آن منبع است. در اکثر لامپ ها شار نوری پس از مدتی دچار افت می شود که دلیل آن فرسودگی و کاهش بازدهی قطعات داخلی آن است. حفظ شار نوری در مدت عمر مفید کاری برای هر منبع نوری یک ویژگی مثبت حساب می شود

lumen

بهره نوری

میزان شار نوری که توسط لامپ به ازای مصرف یک وات انرژی الکتریکی، تولید می شود، بهره نوری لامپ نام دارد. جهت بیان میزان بهره نوری از واحد لومن بر وات(lm/W) استفاده شده و آن را با η نشان می دهند. بالاتر بودن بهره نوری یک لامپ به معنی مقرون به صرفه تر بودن از از لحاظ مصرف انرژی الکتریکی است. بهره نوری ایده آل را 680 لومن بر وات در نظر می گیرند. نسبت بهره نوری یک لامپ بر 680 بازدهی الکتریکی لامپ را به درصد نشان می دهد.

شدت نور Candela

شار نوری مقدار نور منتشر شده در تمامی جهات است، ولی در واقعیت مقدار نور خارج شده از یک لامپ در تمامی جهات یکسان پخش نشده و حتی ممکن به یک جهت خاص هدایت گردد، که می تواند به دلیل شکل آن یا استفاده از رفلکتورها در آن باشد. شدت نور میزان شار نوری منتشر شده از یک لامپ در زاویه فضایی یک استرادیان است. یکای استاندارد شدت روشنایی لومن در استرادیان بوده و به آن کاندلا یا شمع گفته شده و آن را با cd نشان می دهند. یک کاندلا میزان یک لومن شار نوری بوده که در یک استرادیان زاویه فضایی منتشر می شود.

در دو منبع نوری یکسان، هر کدام که رفلکتور استفاده شده در آن نور را در زاویه محدودتری پخش کند، شدت نور بیشتری دارد.

شدت روشنایی

یکی از مهمترین شاخصه هایی که در طراحی نورپردازی برای محیط های مختلف شدت روشنایی است. شدت روشنایی میزان شار نوری تابیده شده به واحد سطح را بازگو می کند. واحد شدت روشنایی لومن بر متر مربع (Lumen/m2) بوده که با لوکس نشان می دهند. یک لوکس میزان یک لومن شار نوری بوده که بر واحد سطح می تابد. برای اندازه گیری این کمیت از لوکس متر استفاده می شود.

درخشندگی Nit

این کمیت که توسط چشم انسان به خوبی قابل در است به شدت نوری گفته می شود که از واحد سطح به چشم انسان می رسد. این کمیت روشنایی تراکم نور نیز نام دارد.سطح مورد نظر می تواند یک منبع نوری یا سطحی مثل دیوار یا میز باشد.واحد مورد استفاده در درخشندگی کاندلا بر متر مربع است که به آن نیت (Nit)  هم می گویند. این کمیت روشنایی تراکم نور نیز نام داشته و در واقع میزان شار نوری که در یک زاویه خاص توسط چشم انسان قابل تشخیص است را بیان می کند. درخشندگی میزان درخشان بودن یک سطح را مشخص کرده و به شدت روشنایی تابیده شده به آن و ضریب انعکاس سطح بستگی دارد. درخشندگی بیش از حد منجر به بروز خیرگی می گردد.

شاخص نمود رنگ Color Rendering Index

شاخص نمود رنگ (Color Rendering Index)کمیتی برای اندازه گیری میزان رنگ های تولید شده توسط یک منبع نوری می باشد به طوری که تا چه میزان قادر است یک شی را در رنگ طبیعی تری نمایش دهد. این شاخص بین 0 تا 100 اندازه گیری می گردد. شاخص نمود رنگ را با استفاده از واحد کری  CRI بیان می کنند . مقدار کری نور خورشید 100 درنظر گرفته شده و شاخص نمود رنگ برای یک منبع نور نشان می دهد که نور خروجی از آن تا چه میزان به نور خورشید نزدیک است. هر چه این شاخص عدد بالاتری باشد اجسام با رنگ های طبیعی تری و با رنگ دقیق تری نشان داده می شوند
لامپ های رشته ای با کری نزدیک به 100 دارای بالاترین نمره هستند زیرا طیف نور آنها تمام طول موج را که شامل تمام رنگ ها می باشد تولید می کنند.

لامپ های فلورسنت نیز شاخص نمود رنگ 80 را ارائه می دهند.
این مهمترین دلیلی است که لامپ های فلورسنت با وجود پیشرفت زیاد نتوانستند به طور کامل جایگزین لامپ های رشته ای شوند. البته لامپ های فلورسنت که نور گرم تولید می کنند نیز وجود دارد اما برای تولید نور گرم باید یک ماده اظافه به پوشش شیشه افزوده شود که قسمتی از طیف نور را جذب کرده و قسمتی دیگر را از خود ساطع می کند که این راندمان نوری را در لامپ های فلورسنت کاهش می دهد

شاخص نمود رنگ Color Rendering Index

دمای رنگ نور

درجه حرارت رنگ یا دمای رنگ نور یکی دگر از روش های توصیف نور تولید شده توسط یک منبع نوری است. دمای رنگ نور اجازه می دهدکه در مورد ظاهر و حس نور تولید شده شناخت بیشتری حاصل شود. واحد اندازه گیری آن بر حسب کلوین بوده و معمولا مقداری  بین 1000 تا 10000 به خود می گیرد. در محدوده پایین تر و بین 2000 تا 3000 کلوین، نور سفید گرم گفته می شود و از لحاظ ظاهری بین نارنجی تا زرد مایل به سفید متغیر است
نور با درجه حرارت بین 3100 تا 4000 را به عنوان سفید سرد یا سفید روشن شناخته می شوند . چراغ های با درجه حرارت رنگ نور در این محدوده یک نور سفید خنثی تولید کرده و حتی این نور ممکن است به آبی میل داشته باشند.
در مورد نورهای با درجه حرارت بالای 4500 کلوین را نور روز را ارائه می دهد . چراغ های با دمای رنگ بالاتر از 4500 کلوین یک نور سفید مایل به آبی که تقلیدی از نور روز می باشد را ارائه می کنند .
هر چه دمای رنگ بالاتر باشد نور منتشر شده دارای ظاهری سفیدتر بوده و به اصطلاح به آن نور سردترگفته می شود. همچنین دمای رنگ کمتر که به سمت نور زردتر متمایل است، را نور گرم تر می گویند.

درجه حرارت رنگ از دمای جسم سیاه برگرفته شده است.جسم سیاه شیئی است که هیچ نوری را منعکس نکرده و تمامی طیف نور سفید را جذب می کند. جسم سیاه در صورتی که به آن گرما داده شود طول موج های مختلفی از طیف نور مرئی را از خود ساطع می کند. طول موج ساطع شده به درجه حرارت آن بستکی دارد.. این جسم در هنگامی که شروع به گرم شدن می کند ابتدا به رنگ قرمز مایل به تیره دیده شده و رنگ با افزایش درجه حرارت ابتدا به سمت زرد و سپس سفید میل پیدا می کند. با افزایش بیشتر دما رنگ آن به آبی مایل به بنفش تبدیل شده و سرانجام از خود اشعه ماورا بنفش تولید می کند. با دور شدن منبع گرما از جسم شیاه این چرخه به صورت برعکس اتفاق می افتد. درجه حرارت یک رنگ در واقع همان درجه حرارت جسم سیاه بر حسب کلوین در هنگام ساطع کردن همان رنگ است.

استفاده از نوع مناسب نور یعنی اینکه نور شما به چه اندازه سرد یا گرم باشد یا به عبارتی میزان زردی یا سفیدی آن برای استفاده از چراغ های مختلف برای نورپردازی با کاربردهای مختلف بسیار مهم می باشد. برای این کار هیچ قانون سخت و صریحی وجود ندارد و بیشتر به روحیه و تاثیری که میخواهید بوجود بیاورید بستگی دارد. و ممکن است برای قسمت های مختلف چشم انداز خود نورپردازی های متفاوتی نیاز داشته باشید
بهترین درجه حرارت رنگ برای نور پردازی فضای خارجی تا حدودی انتخابی بوده و هر کدام که جلوه ای را که می خواهید خلق کنید بوجود بیاورد می تواند بهترین انتخاب باشد.
هنگام روشنایی مناظر در فضای باز از به کار بردن رنگ های خیلی سرد خودداری کنید زیرا باعث می شود محیط به صورت ناخوش و غیر طبیعی به نظر برسد در عوض استفاده از رنگ های گرم تر میتواند لحنی آرامش بخش را نشان دهد که می تواند تداعی کننده آتش درخشان گرم و تسکین دهنده باشد . که برای ایجاد محیط های گرم و ایده ال در فضای باز مناسب است